کوردستان لە سەد ساڵی ڕابردو وەک موستەعمەرەی(کۆلۆنی) نێوخۆیی دەوڵەت-نەتەوەکانی ناوچە ماوەتەوە. لە ئاکام دا بۆرژوازی (سەرمایەداری) بەرهەمهێنەری نەتەوەیی لە نێو خۆی دا شکڵی نەگرتوە.
پێش‌نیازی دروستبونی فکر، حیزب و ئیستڕاتژی دەوڵەت-نەتەوە بەهێز بونی پێگەی سەرمایەداری بەرهەمهێنەری نەتەوەییە.
سەرمایەدار و توێژی بەرهەمهێنەری ناوخۆ پێویستی بە بازاڕی فرۆش، هەڵوەشانەوەی کۆت و بەندی کۆنی دەرەبەگی و بونیادنانی کۆمەڵگایەکی پێشکەوتو، یاسا سەروەر، زانست‌میحوەر و شاییستەسالار هەیە.
کوردستان لە جیاتی سەرمایەداری نەتەوەیی خاوەنی چینی سەردەستی کۆمەڵگایە. چینێکی ئەنگەلیە کە لەم توێژە بێبەرهەم و پڕمەسرەفانەی خوارەوە پێک هاتوە:
پاشماوەی ئاغاوات، دەرەبەگ و بنەماڵە دەست‌ڕۆییشتوەکان، دەڵاڵ و بازەرگان، هاوردەکارانی کاڵا ساختەکانی دەوڵەت-نەتەوەی حاکم، فرۆشیاران و هەناردەکەرانی بەرهەمی کشت و کاڵ و ئاژەڵداری و کانزاکانی کوردستان، ڕانتخۆران و گشت ئەو کەسانەی هۆگری ژیانی دەوڵەمەندی بێ ئارەقە و زەحمەتن.
پێویستە ئەوەش لە بەر چاو بگرین کە چینی سەردەستی کوردی لە ناو کۆمەڵگا دا پێگەی جەماوەری بەهێزی هەیە کە بریتین لە هەزاران خەڵکی عەوام، کاڵفام و بێسەوادی سیاسی کە بە بیستنی دەنگی دەهۆڵی کوردایەتی دەکەونە تەقڵەسەما و دەبنە دەنگدەر، شەڕکەر و سیاهی لەشکر. توێژەکانی شایەر، قەڵەم‌فرۆش، دین‌فرۆش، وڵاتفرۆش، لۆمپەن و بێعار نانی خوساوی خۆیان لە سەرگوێلکی ئەم چینە دەدۆزنەوە.
چینی ژێردەستی کۆمەڵاگای کورد:
کرێکاران، کرێکارانی وەرزی، بێکاران، دەستفرۆشان، توێژەکانی مامناوەند، جوتیاران، دوکاندارانی کرێچی، کارمەندان، وەستاکاران و... هەر وەها توێژی ڕوناکبیری کوردی مەیدانی خەباتی خۆی لە ناو ئەم چینە دا دەبینێتەوە.
بار و دۆخی کوردستان و ماهیەتی حیزبە سوننەتیەکان
لە سەدەکانی ناوەڕاست چینی سەردەستی کوردی(میرنشینەکان شێخ و ئاغاوات) وەک ئامرازی دەسەڵاتی دەوڵەتانی عەڕەب و تورک و ئێرانی لە کوردستان دەوریان هەبو.
بەرژوەندی چینی سەردەستی ئێستای کۆمەڵگای کوردی بە پێی نێوەرۆک و پێک‌هاتەی لە گەڵ دەوڵەت-نەتەوەی سەربەخۆی کوردستان یەک ناگرێتەوە. بە تایبەت ئەگەر ئەم دەوڵەتە وەک سیستمێکی پێشکەوتنخواز پابەندی دادپەروەری، یەکسانی، بەرابەری ژن و پیاو، شاییستە سالار، دەستپاک و دور لە ڕانتخۆری و گەندەڵێ بێت.
چینی بێبەرهەم و مفتەخۆری سەردەستی کورد نە تەنیا لە گەڵ سیستمی ئابوری، کۆمەڵایەتی و سیاسی دەوڵەت-نەتەوەکانی حاکم بە سەر کوردستان دژایەتیەکی بنەڕەتی نیە، بەڵکە بە جیابونەوە لەم سیستمانە زیندو مانەوەی خۆی دەکەوێتە خەتەر.
نەهایەتی ئاسۆی فکری چینی سەردەستی کۆمەڵگای کوردی کە حیزبە سونەتیەکان ڕێبەرایەتی دەکەن ئەوەیە کە پشکی زیاتریان لە سامان و دەسەڵات، سەروەری و ئاغایەتی، چەوساندنەوە و مژینی خوێنی خەڵکی کورد وەبەر بکەوێ.
مێژووی پارتی دێموکڕاتی کوردستانی ئێراق وەک سەرەکیترین و ئاشکراترین نوێنەری چینی سەردەستی کۆمەڵگای کوردی جێگای سرنجێکی زۆرە.
بۆچی بە پێی پێویست ئەم بنەماڵەیە لە پشتیوانی گشت داگیرکەرانی کوردستان بەهرەمەند بوە؟
بۆچی بۆ سەرکوتی شۆڕشگێرانی چوار پارچەی کوردستان باشترین ئامرازی داگیرکەران بوە و هەیە؟
دژایەتی چینی سەردەستی کوردی بەرانبەر داگیرکەران تاکتیکی، ڕووکەش و کورتماوەیە. چونکە بەرژوەندی ئابوری و سیاسی هاوبەشیان لە گەڵ داگیرکەران هەیە، دۆستی ئیستڕاتژیکی دەوڵەت-نەتەوەکانی ناوچەن.
